Folk singer Tea Leigh at the #Occupy site
Below is a Greek translation that was recently made of my interview with David Graeber, for The Platypus Review.  Many thanks to the eaganst group, which as I understand it from my friend Thodoris is an Autonomist organization based out of Greece, heavily influenced by the writings of Cornelius Castoriadis, among others (Adorno!).
ΑÏχική δημοσίευση: The Platypus Review
ΜετάφÏαση: eagainst.com
Την 6η ΔεκεμβÏίου του 2011, ο Ross Wolfe πήÏε συνÎντευξη από τον David Graeber, αναπληÏωτή καθηγητή του Κολεγίου Goldsmiths του Λονδίνου, συγγÏαφÎα του ÎÏγου ΘÏαÏσματα μιας ΑναÏχικής ΑνθÏωπολογίας (2004), και κεντÏική φιγοÏÏα της Ï€Ïώτης φάσης του κινήματος Occupy Wall Street. Αυτό που ακολουθεί, είναι μια επεξεÏγασμÎνη απομαγνητοφώνηση της συνÎντευξης.
Ross Wolfe: ΥπάÏχουν εντυπωσιακÎÏ‚ ομοιότητες Î¼ÎµÏ„Î±Î¾Ï Ï„Î¿Ï… κινήματος Occupy και του κινήματος του 1999 ενάντια στην Παγκοσμιοποίηση στο Seattle. Και τα δÏο ξεκίνησαν κατά την τελευταία χÏονιά της Ï€ÏοεδÏίας των ΔημοκÏατικών, και η αιχμή του δόÏατος ήταν οι αναÏχικοί, παÏακινοÏμενοι από την δυσαÏÎσκεια Ï€Ïος τον νεοφιλελευθεÏισμό, και Îλαβαν την υποστήÏιξη της οÏγανωμÎνης εÏγατιάς. Ως ενεÏγός συμμετÎχων τόσο σε αυτό της αντι-παγκοσμιοποίησης όσο και στο κίνημα του Occupy, σε ποιο βαθμό θα λÎγατε ότι το Occupy αποτελεί συνÎχεια του ÎÏγου που εγκαινιάστηκε στο Seattle; Τί, αν μη τι άλλο, κάνει το κίνημα αυτό ξεχωÏιστό;
David Graeber: Îομίζω πως αÏκετοί από αυτοÏÏ‚ που εμπλÎκονταν στο κίνημα της παγκοσμιοποίησης, Î¼ÎµÏ„Î±Î¾Ï Î±Ï…Ï„ÏŽÎ½ και εγώ, αισθάνθηκαν πως αυτό ήταν μια συνÎχεια των Ï€Ïοσπαθειών μας, γιατί ποτΠδεν πιστÎψαμε Ï€Ïαγματικά πως το κίνημα της παγκοσμιοποίησης είχε φτάσει στο Ï„Îλος του. ΧτυποÏσαμε τα κεφάλια μας στον τοίχο κάθε χÏόνο, λÎγοντας “ναι, Ï„ÏŽÏα Îχουμε Ï€Ïαγματικά επιστÏÎψει. Μια στιγμή, ίσως όχι.†ΑÏκετοί από εμάς σταδιακά αÏχίσαμε να πιστεÏουμε όλο και λιγότεÏο ότι επÏόκειτο να αναζωπυÏωθεί με τον Ï„Ïόπο που πάντα νομίζαμε πως ξÎÏαμε ότι θα γίνει. Και τότε συνÎβη, ως Îνας συνδυασμός τακτικών της Ï€Ïοσπάθειας να δημιουÏγηθοÏν Ï€Ïοεικοντιστικά μοντÎλα μιας δημοκÏατικής κοινωνίας, ως Ï„Ïόπος οÏγάνωσης της διαμαÏÏ„Ï…Ïίας ή δÏάσεων που στÏεφόταν κατά μιας Ï€ÏοφανÎστατα αντιδημοκÏατικής δομής διακυβÎÏνησης.
ΤαυτόχÏονα, νομίζω ότι Îνας λόγος που οι τακτικÎÏ‚ φαίνονται κατάλληλες σε κάθε πεÏίπτωση είναι επειδή, κατά κάποιο Ï„Ïόπο, μιλάμε για δÏο γÏÏους του ίδιου κÏκλου της ίδιας στην Ï€Ïαγματικότητα κÏίσης χÏÎους. Κάποιος θα μποÏοÏσε να Ï€Ïοβάλει το επιχείÏημα ότι ο κόσμος κατά κάποιον Ï„Ïόπο Îχει εισÎλθει σε μια μοÏφή κÏίσης του χÏÎους από τη δεκαετία του εβδομήντα, και ότι για το μεγαλÏτεÏο μÎÏος εκείνης της πεÏιόδου, η κÏίση απείλησε τον παγκόσμιο Îότο, και σε κάποιο βαθμό κÏατήθηκε μακÏιά από τον Î’ÏŒÏειο Ατλαντικό, από χώÏες και πεÏιοχÎÏ‚ με τις πιο ισχυÏÎÏ‚ οικονομίες, οι οποίες πεÏισσότεÏο ή λιγότεÏο χÏησιμοποιοÏν την πίστωση για ν’ αποτÏÎψουν τη λαϊκή δυσαÏÎσκεια. Το παγκόσμιο κίνημα για τη δικαιοσÏνη ήταν τελικά μια Ï€Î¿Î»Ï Ï€ÎµÏ„Ï…Ï‡Î·Î¼Îνη μοÏφή λαϊκής εξÎγεÏσης κατά της νεοφιλελεÏθεÏης οÏθοδοξίας, της Συναίνεσης της Ουάσιγκτον, και της Ï„Ï…Ïαννίας των φοÏÎων επιβολής του χÏÎους, όπως το ΔÎΤ και η Παγκόσμια ΤÏάπεζα. Ήταν επίσημα τόσο πετυχημÎνο που το ίδιο το ΔÎΤ εκδιώχθηκε από πολλÎÏ‚ χώÏες του κόσμου. Δεν μποÏεί πλÎον να λειτουÏγήσει καθόλου σε πολλÎÏ‚ πεÏιοχÎÏ‚ της Λατινικής ΑμεÏικής. Και τελικά γÏÏισε πίσω. Ως εκ τοÏτου, είναι η ίδια διαδικασία: αναγγÎλλοντας κάποιο είδος οικονομικής κÏίσης που οι ίδιοι οι καπιταλιστÎÏ‚ είναι υπεÏθυνοι για αυτήν, και απαιτώντας την αντικατάσταση με τους λεγόμενους «ουδÎτεÏους τεχνοκÏάτες» του ενός Ï„Ïπου ή του άλλου, που στην Ï€Ïαγματικότητα Îχουν εκπαιδευτεί σε αυτό το είδος της νεοφιλελεÏθεÏης οÏθοδοξίας, και οι οποίοι είναι στην οικονομία για χονδÏική λεηλασία εκ μÎÏους των οικονομικών ελίτ. Και επειδή το Occupy αντιδÏά στο ίδιο Ï€Ïάγμα με το Παγκόσμιο Κίνημα ΔικαιοσÏνης, δεν αποτελεί Îκπληξη το γεγονός ότι η αντίδÏαση παίÏνει την ίδια μοÏφή: Îνα κίνημα για την άμεση δημοκÏατία, την Ï€Ïοεικονιστική πολιτική, και την άμεση δÏάση. Σε κάθε πεÏίπτωση, αυτό που λÎνε είναι ότι τα εÏγαλεία της κυβÎÏνησης και της διοίκησης είναι εγγενώς διεφθαÏμÎνα και ασÏδοτα.
RW: Ενάντια στην δυσφοÏία που ακολοÏθησε από τη διάλυση του κινήματος της αντι-παγκοσμιοποίησης μετά την 9/11, ισχυÏιστήκαμε ότι ο κÏÏιος λόγος της οÏιστικής ήττας του ήταν το ότι δεν ήξεÏε πώς να χειÏιστεί το σοκ των αÏχικών επιτυχιών του, στην διαδÏομή οι συμμετÎχοντες είχαν “ζαλιστεί από την επιτυχίαâ€. “Ένας λόγος που τόσο εÏκολα [το κίνημα της αντι-παγκοσμιοποίησης] κατÎÏÏευσε, ήταν […] ότι ακόμα μια φοÏά, στους πεÏισσότεÏους από τους άμεσους στόχους μας, είχαμε ήδη, αναπάντεχα, νικήσει†[1]. Με άλλα λόγια, για σας το μονοπάτι για την ήττα ήταν στÏωμÎνο από τη νίκη. Kατά Îναν πεÏίεÏγο Ï„Ïόπο, αυτό εμφανίζεται να καθÏεφτίζει, αν και από την αντίθετη κατεÏθυνση, την αντι-ενστικτώδη κατανόηση του ΙοÏνη του 1848 από τον ΜαÏξ. Ο ΜαÏξ ÎγÏαψε πως “μόνο η ήττα του ΙοÏνη δημιοÏÏγησε όλες τις συνθήκες υπό τις οποίες η Γαλλία μποÏεί να πάÏει την Ï€Ïωτοβουλία για την ΕυÏωπαϊκή επανάσταση. Μόνο Î±Ï†Î¿Ï Îχει βουτηχτεί στο αίμα της εξÎγεÏσης του ΙοÏνη, η Ï„ÏÎ¹ÎºÎ¿Î»ÏŒÏ Îγινε η σημαία της ΕυÏωπαϊκής επανάστασης – η κόκκινη σημαία!†[2] Για τον ΜαÏξ, λοιπόν, ο δÏόμος Ï€Ïος τη νίκη ήταν στÏωμÎνος από την ήττα. Î ÏŽÏ‚ είναι δυνατό να συνδÎονται αυτÎÏ‚ οι δυο φαινομενικά αντίθετες οπτικÎÏ‚; ΑναιÏοÏνται αμοιβαία, ή είναι πιθανώς συμπληÏωματικÎÏ‚; Είναι σωστό ή ακόμα και πιθανο να μιλάμε για μια ‘διαλεκτική της ήτταςâ€; [3]
DG: Είναι ενδιαφÎÏουσα αυτή η αναλογία. Θα ÏωτοÏσε κανείς: “είχε δίκιο ο ΜαÏξ;†Είπε ότι η ήττα ήταν απαÏαίτητη για την τελική νίκη, αλλά δεν είναι ξεκάθαÏο οτί η νίκη συνÎβη στ’ αλήθεια. Είναι σίγουÏα αληθÎÏ‚ ότι συγκεκÏιμÎνα είδη ήττας μποÏοÏν να μυθοποιηθοÏν, και μποÏοÏν να μετατÏαποÏν σε νίκη, ή καταστάσεις που μοιάζουν με ήττες να είναι στην Ï€Ïαγματικότητα νίκες που δεν είχες συνειδητοποιήσει πως είχες. Îομίζω πως αυτό συμβαίνει αÏκετά συχνά στην επαναστατική ιστοÏία. Κατά κάποιο Ï„Ïόπο, η τακτική ήττα σχετίζεται συγκυÏιακά με τη στÏατηγική νίκη. Δεν υπάÏχει Ï€ÏοβλÎψιμο σχÎδιο, κάτι σαν την ιδÎα του Immanuel Wallerstein για μια σειÏά παγκόσμιων επαναστάσεων ξεκινώντας από τη Γαλλική επανάσταση, την παγκόσμια επανάσταση του 1848, που δεν κατάφεÏε νίκη τακτικής πουθενά, αλλά μεταμόÏφωσε Ïιζικά τον Ï„Ïόπο που λειτοÏÏγησαν οι κυβεÏνήσεις στην ΕυÏώπη. Έτσι Ï€ÏοÎκυψε η καθολική παιδεία, η αλλαγÎÏ‚ στην πολεοδόμηση κτλ.
RW: Η Γαλλική Επανάσταση απÎτυχε ακόμη και εσωτεÏικά, στο βαθμό που μετατÏάπηκε σε μια αυτοκÏατοÏία από τον ÎαπολÎοντα. Αλλά ακόμα βοήθησε στην εξάπλωση εθνικιστικών και φιλελεÏθεÏων/δημοκÏατικών ηθών.
DG: ΑπολÏτως. ΥπήÏχαν θεσμικά, συμπαγή υποδείγματα που αναδÏθηκαν από αυτήν και που παÏαμÎνουν σε εμάς από τότε. Το ίδιο Ï€Ïάγμα συνÎβει και με το 1917: Ήταν επιτυχημÎνη μόνο στην Ρωσία, αλλά είχε σχεδόν την ίδια επίδÏαση και σε άλλες χώÏες. Τίποτα δεν ήταν το ίδιο στη συνÎχεια. Βασικά, ο Wallerstein υποστηÏίζει ότι το 1968 ήταν μια παÏόμοια επαναστατική στιγμή, του ίδιου είδους με αυτήν του 1848. ΤώÏα μιλά για την παγκόσμια επανάσταση του 2011. Αλλά στην Ï€Ïαγματικότητα δεν είναι σαφÎÏ‚ σε ποιο μοντÎλο αυτή Ï€Ïόκειται να μοιάσει.
Αυτό με Îκανε να σκεφτώ τι είναι στ’ αλήθεια ο νεοφιλελευθεÏισμός: είναι πεÏισσότεÏο πολιτικό παÏά οικονομικό κίνημα, το οποίο αποτελεί μια αντίδÏαση στη σειÏά νικών των κοινωνικών κινημάτων στη δεκαετία του εξήντα, είτε αυτά ήταν τα αντιπολεμικά κινήματα, ο φεμινισμός, η αντικουλτοÏÏα, και Î¿Ï Ï„Ï‰ καθεξής. Αυτό Îγινε Îνα είδος ÎºÎ¿Î¹Î½Ï‰Î½Î¹ÎºÎ¿Ï ÎµÎ»Îγχου,για την επίτευξη πολιτικών νικών διαμÎσου της Ï€Ïόληψης κάθε ÎºÎ¿Î¹Î½Ï‰Î½Î¹ÎºÎ¿Ï ÎºÎ¹Î½Î®Î¼Î±Ï„Î¿Ï‚ που θα μποÏοÏσε να θεωÏήσει τον εαυτό του ως Ï€Ïόκληση για τον καπιταλισμό καθ΄οιονδήποτε Ï„Ïόπο ή παÏÎχοντας οποιοδήποτε είδος βιώσιμης εναλλακτικής λÏσης. Έτσι Îγινε Îνας πόλεμος Ï€Ïοπαγάνδας ο οποίος Îδινε συνεχώς Ï€ÏοτεÏαιότητα στην δημιουÏγία ενός Ï€Ïαγματικά βιώσιμου ÎºÎ±Ï€Î¹Ï„Î±Î»Î¹ÏƒÏ„Î¹ÎºÎ¿Ï ÏƒÏ…ÏƒÏ„Î®Î¼Î±Ï„Î¿Ï‚. Ο Ï„Ïόπος που διεξάχθηκε ο πόλεμος στο ΙÏάκ είναι άλλο Îνα καλό παÏάδειγμα Î±Ï…Ï„Î¿Ï Ï„Î¿Ï… γεγονότος. Είναι Ï€Î¿Î»Ï ÏƒÎ±Ï†ÎÏ‚ ότι η Ï€Ïαγματική εμμονή από την πλευÏά εκείνων που σχεδίαζαν τον πόλεμο ήταν να αντεπεξÎλθουν σε αυτό που αποκαλοÏσαν “το ΣÏνδÏομο του Βιετνάμâ€, δηλαδή το κÏμα των αντιπολεμικών διαδηλώσεων της δεκαετίας του εξήντα οι οποίες είχαν στην Ï€Ïαγματικότητα εμποδίσει τις ΗνωμÎνες Πολιτείες από το να παÏατάξουν μεγάλες δυνάμεις εδάφους σε κάθε είδους σημαντικό χεÏσαίο πόλεμο τα τελευταία 30 χÏόνια. Για ν’ αντεπεξÎλθουν, χÏειαζόταν να κάνουν τον πόλεμο με Ï„Îτοιον Ï„Ïόπο ώστε να αποφευχθεί μια γενικευμÎνη κοινωνική κατακÏαυγή και αντίσταση μÎσα στη χώÏα. Αυτό που εκτίμησαν ήταν ότι “οι απώλειες είναι τα πάντα,†ως εκ τοÏτου ÎÏ€Ïεπε να δημιουÏγήσουν αποτελεσματικά σχÎδια μάχης οÏτως ώστε να πεÏιοÏιστοÏν όσο το δυνατόν γίνεται οι απώλειες ΑμεÏικανών στÏατιωτών Îτσι ώστε να μην δημιουÏγηθεί μαζική αναταÏαχή με την μοÏφή Î±Î½Ï„Î¹Ï€Î¿Î»ÎµÎ¼Î¹ÎºÎ¿Ï ÎºÎ¹Î½Î®Î¼Î±Ï„Î¿Ï‚. Î’Îβαια, Ï€ÏοκειμÎνου να το επιτÏχουν αυτό, αυτά τα σχÎδια μάχης σήμαιναν ότι εκατοντάδες χιλιάδες ΙÏακινών και Αφγανών πολιτών θα σκοτώνονταν, το οποίο με την σειÏά του Îκανε λίγο Îως Ï€Î¿Î»Ï Î±Ï€Î¯Î¸Î±Î½Î· την νίκη του πολÎμου. Φαινόταν όμως ότι για αυτοÏÏ‚ ήταν πιο σημαντικό το να αποφÏγουν Îνα αντιπολεμικό κίνημα παÏά το να νικήσουν τον πόλεμο.
Î’Îβαια, το αντιπολεμικό κίνημα της τελευταίας δεκαετίας βÏÎθηκε σε άσχημη κατάσταση με τις επιθÎσεις της 11ης ΣεπτεμβÏίου, μια επίθεση Ï„Îτοιας κλίμακας που δεν είχε συμβεί ξανά σε ΑμεÏικανικό Îδαφος. ΤώÏα, είναι επίσης αλήθεια ότι αποτελεί οÏόσημο το γεγονός ότι η 9/11 ήÏθε σε μια Ï€Î¿Î»Ï ÎºÎ±Ï„Î¬Î»Î»Î·Î»Î· στιγμή, και αν δεν είχε συμβεί αυτή η επίθεση, πιθανότατα θα είχαν εφεÏÏει κάποια άλλη δικαιολογία για να ξεκινήσουν πόλεμο στο εξωτεÏικό. Διότι φαίνεται ότι όταν τελικά βλÎπεις Îνα πολιτικό κίνημα βάσης, είτε Ï€Ïόκειται για το κίνημα των Πολιτικών Δικαιωμάτων, το αντι-πυÏηνικό κίνημα, το κίνημα για παγκόσμια δικαιοσÏνη, ή οποιοδήποτε άλλο φωτεινό παÏάδειγμα, αυτό συμβαίνει. Το αξιοσημείωτο Ï€Ïάγμα για εμÎνα είναι πως ξαφνικά η άÏχουσα τάξη πανικοβλήθηκε και Îνιωσε ότι ÎÏ€Ïεπε να Ï€Ïοβεί σε μαζικÎÏ‚ παÏαχωÏήσεις και κατά βάση φαίνεται να ξεκινά κάποιο είδος πολÎμου στο εξωτεÏικό. Φαίνεται ότι Îχουν παγιδεÏσει τον εαυτό τους σε Îνα είδος συμβιβασμοÏ. Είναι ξεκάθαÏο ότι Îχουμε Îνα Ï€Ïόβλημα εδώ στην ΑμεÏική, αλλά δεν είναι Ï€Ïαγματικά ξεκάθαÏο σε ποιόν Ï€Ïόκειται να επιτεθοÏν ή σε ποιόν θα μποÏοÏσαν να επιτεθοÏν στο εξωτεÏικό.
RW: Μια από τις σημαντικότεÏες αντιπαÏαθÎσεις μÎσα στο OWS αφοÏά τον βαθμό στον οποίο το κίνημα παÏαμÎνει ιδεολογικά πεÏιεκτικό και ανοιχτό σε όλους. Από την αÏχή, οι διαδηλώσεις στην Liberty Plaza Ï€ÏοσÎλκυσαν μια σειÏά νεοφιλελεÏθεÏων ιδεολόγων: υποστηÏικτÎÏ‚ του Ron Paul, του κινήματος του Ï„ÏƒÎ±Î³Î¹Î¿Ï ÎºÎ±Î¹ δεξιοÏÏ‚ συνωμοσιολόγους. Ενώ η οÏατότητά τους μÎσα στο κίνημα Îχει ίσως ελαχιστοποιηθεί τις τελευταίες εβδομάδες, εξακολουθοÏν να είναι μια αδιαμφισβήτητη, αν και πεÏιθωÏιακή, παÏουσία στις εκδηλώσεις του Occupy. Κάποιοι Îχουν αποÏÏήψει την ιδÎα του να τοποθετηθοÏν εντός του Ï€Î¿Î»Î¹Ï„Î¹ÎºÎ¿Ï Ï†Î¬ÏƒÎ¼Î±Ï„Î¿Ï‚ «αÏιστεÏάς†και «δεξιάς», καθώς θεωÏοÏν ότι οι δÏο αυτÎÏ‚ κατηγοÏίες είναι Ï€Î¿Î»Ï Ï€ÎµÏιοÏιστικÎÏ‚ και φοβοÏνται ότι η ταÏτισή τους με το Îνα ή το άλλο θα μποÏοÏσε να απομακÏÏνει τους εν δυνάμει υποστηÏικτÎÏ‚. Θα λÎγατε ότι ο λόγος της «δεξιάς» και της «αÏιστεÏάς» Îχει ακόμη κάποια ωφελιμότητα για το Occupy Wall Street; Μήπως το Occupy αντιπÏοσωπεÏει Îνα νÎο λαϊκό κίνημα της ΑÏιστεÏάς;
DG: ΥπάÏχει δυστυχώς μια τάση να Ï€ÏοσδιοÏίζουμε την «αÏιστεÏά» όχι σαν Îνα σÏνολο ιδανικών ή ιδεών αλλά σαν Îνα σÏνολο θεσμικών δομών. Πολλοί ατομικιστÎÏ‚, αναÏχικοί, εξεγεÏσιακοί και Ï€ÏιμιτιβιστÎÏ‚ Îχουν ταυτίσει την ΑÏιστεÏά με τα διάφοÏα πολιτικά κόμματα, εÏγατικά σωματεία, αυτό που γενικά θα αποκαλοÏσαμε ως «οι κάθετοι» και μποÏÏŽ να καταλάβω γιατί κάποιος θα ήταν πιο επιφυλακτικός να Ï€ÏοσδιοÏίσει τον εαυτό του με βάση αυτά. Αλλά την ίδια στιγμή, ακοÏμε τουλάχιστον από το Ï„Îλος του ΔευτÎÏου Παγκοσμίου ΠολÎμου ότι η διαφοÏά Î¼ÎµÏ„Î±Î¾Ï Î±ÏιστεÏάς και δεξιάς δεν είναι πια υπαÏκτή. Είναι κάτι που λÎγεται κάθε Ï€Îντε χÏόνια σε κάθε μεγαλεπήβολη τοποθÎτηση. Και το γεγονός ότι το κάνουν τόσο συχνά δείχνει ότι δεν είναι αλήθεια. Είναι σαν τον Ï„Ïόπο με τον οποίο οÏισμÎνοι εξακολουθοÏν να κάνουν βαÏÏγδουπες δηλώσεις για το ότι η όλη αφήγηση της Ï€Ïοόδου Îχει τελειώσει. Το κάνουν σχεδόν μία φοÏά κάθε γενιά. Αλλά γιατί θα Ï€ÏÎπει να το ανακοινώνουν αυτό κάθε γενιά, αν Ï€Ïαγματικά Îχει τελειώσει; ΠιστεÏω λοιπόν ότι αυτÎÏ‚ οι Îννοιες παÏαμÎνουν.
Το Κόμμα του Î¤ÏƒÎ±Î³Î¹Î¿Ï ÎµÏ€Î¯ÏƒÎ·Ï‚ υποστήÏιζε ότι δεν ήταν μια δεξιά συσπείÏωση αλλά μια ευÏεία λαϊκή απόÏÏιψη της δομής της υπάÏχουσας πολιτικής τάξης, με τον ίδιο Ï„Ïόπο που θÎλουν να βλÎπουν οι άνθÏωποι το Occupy Wall Street . Αλλά είναι μια Ï€Î¿Î»Ï Î´ÎµÎ¾Î¹Î¬ λαϊκιστική απόÏÏιψη, ενώ το κίνημα του Occupy εμπνÎεται από αÏιστεÏÎÏ‚ αÏχÎÏ‚. Και πολλά από αυτά δεν Îχουν να κάνουν μόνο με τη στάση του ατόμου απÎναντι στην οικονομία της αγοÏάς, αλλά με τον κοÏποÏατιστικό καπιταλισμό. Έχουν αυτό το ουτοπικό ιδεώδες για το τι θα Ï€ÏÎπει να είναι ο καπιταλισμός, που στην Ï€Ïαγματικότητα είναι Ï€Î¿Î»Ï Ï€Î¹Î¿ ουτοπικό από κάθε αντίληψη για το τι είναι σοσιαλισμός, ή οτιδήποτε άλλο θα μποÏοÏσε να αφοÏά την ΑÏιστεÏά. Έτσι, οι Îσχατες ουτοπίες του Κόμματος του Î¤ÏƒÎ±Î³Î¹Î¿Ï ÎºÎ±Î¹ του Occupy είναι βαθιά διαφοÏετικÎÏ‚, γεγονός που δείχνει τη διαφοÏά σε βασικÎÏ‚ κατευθÏνσεις τους. Και το Occupy Wall Street είναι, στην τελική, αντι-ιεÏαÏχικό. Και νομίζω ότι αυτό είναι το βασικό. Η Δεξιά δεν είναι, κατά βάση, αντι-ιεÏαÏχική. ΘÎλει να πεÏιοÏίσει οÏισμÎνες μοÏφÎÏ‚ της ιεÏαÏχίας, και να Ï€Ïοωθήσει άλλες μοÏφÎÏ‚, αλλά κατά βάση δεν είναι Îνα εξισωτικό κίνημα. ΕπομÎνως, πιστεÏω ότι το να αγνοοÏμε την ευÏÏτεÏη κληÏονομιά της αÏιστεÏάς είναι ανόητο. Μου φαίνεται Ï€Ïαγματικά ανÎντιμο. Καταλαβαίνω ότι αυτό μεÏικÎÏ‚ φοÏÎÏ‚ είναι χÏήσιμο από άποψη τακτικής Ï€ÏοκειμÎνου να δημιουÏγηθεί Îνα δίκτυο όσο το δυνατόν ευÏÏτεÏο και καθαÏÏŒ, επειδή στην Ï€Ïαγματικότητα υπάÏχει Ï€Î¿Î»Ï ÎºÎ¿Î¹Î½ÏŒ Îδαφος. Πολλοί δεξιοί λαϊκιστÎÏ‚ Îχουν οÏισμÎνες βασικÎÏ‚ αντιÏÏήσεις που αφοÏοÏν, για παÏάδειγμα,την μονοπωλιοποίηση της κουλτοÏÏας, ή το γεγονός ότι υπάÏχει αντικειμενικά μια πολιτιστική ελίτ. Μια οÏισμÎνη κοινωνική τάξη μονοπωλεί τις θÎσεις εÏγασίας στις οποίες θα μποÏοÏσε κάποιος να δÏαστηÏιοποιηθεί ή να επιδιώξει μοÏφÎÏ‚ αξίας που δεν Îχουν να κάνουν με το χÏήμα. Η εÏγατική τάξη Îχει Îνα συντÏιπτικό μίσος κατά της πολιτιστικής ελίτ και Îνα ενθουσιασμό για τον στÏατό, ώστε να υποστηÏίζει τα στÏατεÏματά μας. Αυτό Ï€ÏοκÏπτει απ΄το γεγονός ότι αν Ï€ÏοÎÏχεσαι από μια τάξη με εÏγατικό υπόβαθÏο,Îχεις μια Ï€Î¿Î»Ï Î¼Î¹ÎºÏή πιθανότητα να γίνεις Îνας επιτυχημÎνος καπιταλιστής, αλλά Ï€Ïαγματικά δεν υπάÏχει πιθανότητα να γίνεις κÏιτικός θεάτÏου για την New York Times. Îομίζω ότι θα ήταν Ï…Ï€ÎÏοχο αν μποÏοÏσαμε να βÏοÏμε Îναν Ï„Ïόπο να Ï€ÏοσελκÏσουμε Ï„Îτοιους ανθÏώπους με μη πελατειακό Ï„Ïόπο. Αλλά και πάλι, η απόÏÏιψη Î±Ï…Ï„Î¿Ï Ï„Î¿Ï… διαχωÏÎ¹ÏƒÎ¼Î¿Ï Î¼ÎµÏ„Î±Î¾Ï Ï„Î·Ï‚ Δεξιάς και της ΑÏιστεÏάς εξ ολοκλήÏου, μου φαίνεται, πως κινείται σε εντελώς λάθος κατεÏθυνση.
Αυτό που Îχουμε είναι αυτή η φοβεÏή σÏνθεση της αγοÏάς και της γÏαφειοκÏατίας που Îχει κατακλείσει κάθε πτυχή της ζωής μας. ÎœÎχÏι στιγμής, μόνο η Δεξιά Îχει κÏιτική κατά της γÏαφειοκÏατίας. Είναι μια Ï€Î¿Î»Ï Î±Ï†ÎµÎ»Î®Ï‚ κÏιτική, αλλά η ΑÏιστεÏά Ï€Ïαγματικά δεν Îχει καμία.
RW: Κάποιοι Îχουν χαÏακτηÏίσει το κίνημα του Occupy σαν Îναν Ï€Ïοάγγελο του â€œÏ„Î±Î¾Î¹ÎºÎ¿Ï Ï€Î¿Î»Îμουâ€. ΑναφÎÏουν το πλÎον Ï€Î±Î½Ï„Î±Ï‡Î¿Ï Ï€Î±Ïόν σÏνθημα του Occupy Wall Street, “Είμαστε το 99%!†ως απόδειξη Î±Ï…Ï„Î¿Ï Ï„Î¿Ï… γεγονότος. Σαν Îνας φαινομενικά εισηγητής Î±Ï…Ï„Î¿Ï Ï„Î¿Ï… συνθήματος, πιστεÏετε ότι το Occupy Wall Street είναι μια εκδήλωση της λανθάνουσας ταξικής πάλης που διÎπει την αστική κοινωνία; Όποιο και αν είναι το ÏητοÏικό της αποτÎλεσμά, παÏÎχει αυτή η θÎση το επαÏκή πλαίσιο για την ανάλυση της ταξικής πάλης;
DG: Δεν το σκÎφτομαι σαν μια ανάλυση όσο σαν επεξήγηση. Είναι Îνας Ï„Ïόπος θÎασης της ανισότητας. Φυσικά, Îνα σÏνθημα ποτε δεν απαντά στο Ï€Ïαγματικά θεμελιώδες ζήτημα του πώς αναπαÏάγονται οι κοινωνικÎÏ‚ τάξεις. Αυτό που κάνει Îνα σÏνθημα είναι να σου δείχνει πώς μποÏείς ν’ αÏχίσεις να σκÎφτεσε για Îνα Ï€Ïόβλημα που μποÏεί να μην ήξεÏες Ï€Ïιν ότι υφίσταται. Ήταν εξαιÏετικά αποτελεσματικό σε αυτό, για δÏο λόγους: ο Îνας, επειδή επισημαίνει πόσο μικÏή είναι η ομάδα των ανθÏώπων που απολαμβάνουν τα κÎÏδη της οικονομικής ανάπτυξης, της παÏαγωγικότητας μας. Μας άÏπαξαν ουσιαστικά τα πάντα. Επίσης, το σÏνθημα Îκανε το Occupy επιτυχώς πεÏιεκτικό κατά Îνα Ï„Ïόπο που άλλα κοινωνικά κινήματα είχαν Ï€Ïόβλημα με το ζήτημα αυτό. Îομίζω, δηλαδή, ότι αυτό ήταν το αποτελεσματικό με αυτό το κίνημα. Î Ïοφανώς υπάÏχουν άπειÏες αποχÏώσεις διαφοÏών Î¼ÎµÏ„Î±Î¾Ï Î¼Î±Ï‚, και η τάξη είναι Îνα Ï€Î¿Î»Ï Ï€Î¹Î¿ πεÏίπλοκο Ï€Ïάγμα από το γεγονός ότι απλά υπάÏχει μια συγκεκÏιμÎνη ομάδα ανθÏώπων που είναι εξαιÏετικά πλοÏσιοι και διαθÎτει μεγάλη πολιτική δÏναμη. Αλλά Ï€Î±Ï â€˜ÏŒÎ»Î± αυτά, παÏÎχει στα άτομα Îναν Ï„Ïόπο για ν’ αÏχίσουν να μιλάμε ο Îνας με τον άλλο για το τι κοινό Îχουν, παÏÎχοντας Îτσι τη βάση στην οποία τα άλλα Ï€Ïάγματα μποÏοÏν να εντοπιστοÏν. Θα Ï€ÏÎπει να αÏχίσεις με αυτό που Îχεις κοινό. Και πάνω σε αυτό το θÎμα πεÏάσαμε αÏκετά δÏσκολους καιÏοÏÏ‚ μÎχÏι Ï„ÏŽÏα.
RW: Οι πεÏισσότεÏοι στο κίνημα του Occupy αναγνωÏίζουν το πασιφανÎÏ‚ γεγονός της δÏαματικής κοινωνικής ανισότητας, αλλά διαφωνοÏν σχετικά με τη μÎθοδο που θα Ï€ÏÎπει ν’ αναζητηθεί για την επίλυση Î±Ï…Ï„Î¿Ï Ï„Î¿Ï… Ï€Ïοβλήματος. Πολλοί ελπίζουν ότι το Occupy θα παÏÎχει τη λαϊκή πολιτική οÏμή που χÏειάζεται για να πεÏάσει μια σειÏά οικονομικών μεταÏÏυθμίσεων, οι οποίες τυπικά θα ÎÏθουν από την νομοθεσία που ψηφίστηκε μÎσω των υφιστάμενων διαÏλων διακυβÎÏνησης. Άλλοι βλÎπουν το Occupy ως εν δυνάμει επαναστατικό, ότι στοχεÏει σε κάτι Ï€ÎÏα από το στενά “οικονομικόâ€. Οι δÏο αυτÎÏ‚ Ï€ÏοοπτικÎÏ‚ φαίνεται να δείχνουν τις Ïιζικά διαφοÏετικÎÏ‚ κατευθÏνσεις που το κίνημα δÏναται να πάÏει. Θα χαÏακτηÏίζατε το κίνημα αυτό ως «αντι-καπιταλιστικό»; Θα ÎÏ€Ïεπε να είναι; Αν ναι, ποια είναι η φÏση των «αντι-καπιταλιστικών» πολιτικών κατευθÏνσεών του;
DG: Θα ξεκινήσω λÎγοντας ότι οι άνθÏωποι που αÏχικά συμμετείχαν στη δημιουÏγία του Occupy ήταν υπεÏβολικά αντικαπιταλιστÎÏ‚, Ï€Î¿Î»Ï Î±Î½Î¿Î¹Ï‡Ï„Î¬.Î Ïοφανώς και δεν θα ÎÏ€Ïεπε να είναι ,ακόμα και αν πιστεÏαμε ότι θα μποÏοÏσαμε να ανατÏÎψουμε τον καπιταλισμό με την Ï€Ïώτη. ΕÏγαζόμαστε Ï€Ïος αυτήν την κατεÏθυνση σαν απώτεÏο στόχο. Γι’ αυτό είναι βασικό το να Îχεις Îνα αποτÎλεσμα που Ï€Ïαγματικά θα βοηθήσει τις ζωÎÏ‚ των ανθÏώπων. Το Occupy δεν βÏίσκεται σε αντιδιαστολή με τον επαναστατικό παλμό, και μας βοηθά να κινηθοÏμε Ï€Ïος μια κατεÏθυνση πεÏισσότεÏης ελευθεÏίας και αυτονομίας, εννοώντας δηλαδή την ελευθεÏία από τις δομÎÏ‚ τόσο του κÏάτους όσο και του καπιταλισμοÏ. ΤώÏα, για να δημιουÏγήσεις ευÏείες συμμαχίες σε αυτό το πλαίσιο, θα Ï€ÏÎπει να είσαι Ï€Î¿Î»Ï Ï€Ïοσεκτικός σχετικά με τις οÏγανωτικÎÏ‚ και θεσμικÎÏ‚ δομÎÏ‚ σου. Επειδή Îνα από τα Ï€Ïάγματα που είναι επαναστατικά στο κίνημα του Occupy είναι ότι Ï€Ïοσπαθεί να δημιουÏγήσει Ï€ÏοεικονιστικοÏÏ‚ χώÏους στους οποίους μποÏοÏμε να πειÏαματιστοÏμε και να δημιουÏγήσουμε θεσμικÎÏ‚ δομÎÏ‚ που θα υπάÏχουν σε μια κοινωνία χωÏίς κÏάτος και καπιταλισμό. Ελπίζουμε να τους χÏησιμοποιήσουμε για να δημιουÏγήσουμε Îνα είδος κÏίσης της νομιμότητας των υφιστάμενων θεσμών.
Î’Îβαια, εγώ μποÏÏŽ να μιλήσω μόνο για τον εαυτό μου. Αλλά οι πεÏισσότεÏοι από τους ανθÏώπους με τους οποίους δοÏλευα, οι οποίοι δοÏλευαν πάνω σε αυτό το ÏŒÏαμα, είχαν αυτή την κοινή πεποίθηση: ότι το μεγάλο πλεονÎκτημα που είχαμε ήταν ότι άνθÏωποι όλου του Ï€Î¿Î»Î¹Ï„Î¹ÎºÎ¿Ï Ï†Î¬ÏƒÎ¼Î±Ï„Î¿Ï‚ στην ΑμεÏική μοιÏάζονται μια βαθιά αποστÏοφή για το υπάÏχον πολιτικό σÏστημα, στο οποίο αναγνωÏίζουν Îνα σÏστημα θεσμοθετημÎνης διαφθοÏάς που Îχει Ï€Î¿Î»Ï Î»Î¯Î³Î¿ να κάνει με αυτό που λÎμε δημοκÏατία. Το χÏήμα σαφώς ελÎγχει κάθε πτυχή του Ï€Î¿Î»Î¹Ï„Î¹ÎºÎ¿Ï ÏƒÏ…ÏƒÏ„Î®Î¼Î±Ï„Î¿Ï‚. Έτσι, θα χÏειαζόταν μόνο να απονομιμοποιήσουμε Îνα σÏστημα το Îχει ήδη απονομιμοποιήσει σχεδόν εξ ολοκλήÏου τον εαυτό του. Υιοθετήσαμε αυτό που ισοδυναμεί με μια “διπλή στÏατηγική δÏναμη.†Με τη δημιουÏγία αυτόνομων θεσμών ανταποκÏινόμενων στο τι θα μποÏοÏσε να είναι μια Ï€Ïαγματική δημοκÏατία, θα μποÏοÏσαμε να Ï€ÏοκαλÎσουμε μια κατάσταση για μια μαζική απονομιμοποίηση των υπαÏχόντων θεσμών της εξουσίας. Î Ïοφανώς, αυτοί που είναι οι πιο βίαιοι είναι πιο δÏσκολο να απονομιμοποιηθοÏν. Στην αμεÏικανική κοινωνία, για διάφοÏους ιδεολογικοÏÏ‚ λόγους, οι άνθÏωποι μισοÏν τους πολιτικοÏÏ‚, αλλά Îχουν εκπαιδευτεί να ταυτίζονται με το στÏατό και την αστυνομία σε βαθμό που δεν συμβαίνει οπουδήποτε Î±Î»Î»Î¿Ï ÏƒÏ„Î¿Î½ κόσμο. Έχει υπάÏξει μια αμείλικτη Ï€Ïοπαγάνδα για να δημιουÏγηθοÏν συμπάθειες για τους στÏατιώτες και τους αστυνομικοÏÏ‚, από τότε που οι ταινίες με τους Καουμπόι μετατÏάπηκαν σε αστυνομικÎÏ‚ ταινίες. ΠιστεÏω ότι θα ;ήταν μεγάλο λάθος να πάμε από αυτÎÏ‚ τις Ï€ÏοεικονιστικÎÏ‚ δομÎÏ‚ στην υποστήÏιξη κάποιου Ï€Î¿Î»Î¹Ï„Î¹ÎºÎ¿Ï Ï…Ï€Î¿ÏˆÎ·Ï†Î¯Î¿Ï…. Αλλά ακόμα και η ιδÎα να μετατÏαποÏμε σε Îνα γκÏουπ που ασκεί πιÎσεις [lobbying group] επιδιώκοντας μια ÏεφοÏμιστική ατζÎντα είναι εξαÏχής λάθος. Από την στιγμή που συμπλÎκεσαι με το σÏστημα, όχι μόνο το νομιμοποιείς, αλλά απονομιμοποιείς και τον εαυτό σου, διότι η ίδια σου η πολιτική γÏαμμή Îχει στÏεβλωθεί. Ακόμα και η αποδοχή του χÏήματος Îχει ολÎθÏιες συνÎπειες. Αλλά από τη στιγμή που διασυνδÎεσαι με κάθετα οÏγανωμÎνες δομÎÏ‚ της εξουσίας, οι οποίες στην τελική βασίζονται στον εξαναγκασμό, αυτό δηλητηÏιάζει τα πάντα. Με την ενεÏγή απονομιμοποίηση της δομής, είμαστε σε θÎση, ίσως και ως παÏενÎÏγεια των ενεÏγειών μας, να δημιουÏγήσουμε τις μοÏφÎÏ‚ που θα είναι Ï€Ïαγματικά Ï€Ïος όφελος των απλών ανθÏώπων.
RW: Μια διαίÏεση που Ï€ÏοÎκυψε από νωÏίς Î¼ÎµÏ„Î±Î¾Ï Ï„Ï‰Î½ καταληψιών, αφοÏοÏσε την ανάγκη αναζήτησης αιτημάτων. Έχετε στο παÏελθόν αποÏÏίψει την ιδÎα της πολιτικής ως μικÏοπολιτική, θεωÏώντας ότι τα αιτήματα για εκλογική μεταÏÏÏθμιση ή για κανονιστικÎÏ‚ μεταÏÏυθμίσεις της αγοÏάς θα οδηγήσουν το κίνημα σε μια συντηÏητική κατεÏθυνση. Αν όχι αιτήματα, τι είδους «οÏάματα και λÏσεις», όπως το Îχετε θÎσει, νομίζετε ότι το κίνημα Occupy θα Ï€ÏÎπει να παÏÎχει;
DG: ΥπάÏχει μια βαθιά ασάφεια στη γλώσσα της πολιτικής διαμαÏÏ„Ï…Ïίας. Πάντα αναφÎÏομαι στη γÏαμματική των σημείων ή του συνθήματος. Κάποιος λÎει “ΛευτεÏιά στoν Μουμία†[Mumia Abu Jamal] ή “Σώστε τις φάλαινες.†Αλλά από ποιόν ζητάει να το κάνει αυτό; Εννοεί πως πιÎζει όλο το σÏστημα να το Ï€Ïάξει; Ή μήπως καλεί εμάς ως συλλογικότητα να τους πιÎσουμε να το Ï€Ïάξουν; Οπότε ναι, θα μποÏοÏσε κανείς να θÎσει το επιχείÏημα ότι η διάκÏιση Î¼ÎµÏ„Î±Î¾Ï Â«Î¿Ïαμάτων», «αιτημάτων» και «λÏσεων» είναι κάπως αυθαίÏετη.
Όταν Ï€Ïωτοασχολιόμασταν με την ιδÎα για το Occupy Wall Street, υπήÏχαν κάποιοι που ισχυÏίστηκαν ότι θα μποÏοÏσαμε να θεσουμε μια σειÏά από αιτήματα που αποτελοÏν μÎÏος της διαδικασίας απονομιμοποίησης, θÎτοντας δηλαδή αιτήματα για θÎματα κοινής λογικής, τα οποία κανονικά δεν θα τα λάμβαναν υπόψιν τους οÏτε σε χίλια χÏόνια . Έτσι, αυτό δεν θα ήταν απλά μια Ï€Ïοσπάθεια να ικανοποιηθοÏν τα αιτήματα, αλλά μάλλον θα ήταν Îνας επιπλÎον Ï„Ïόπος για να αποδομηθεί η εξουσία, οι οποία θα αποδεικνυόταν εντελώς άχÏηστη στην παÏοχή των αναγκαίων για τους ανθÏώπους. Αυτό για το οποίο μιλάμε εδώ είναι στÏατηγικÎÏ‚ ÏητοÏικής, όχι στÏατηγικÎÏ‚ διακυβÎÏνησης, επειδή το Occupy Wall Street δεν φιλοδοξεί να αναλάβει τον Îλεγχο των οÏγάνων της εξουσίας, οÏτε σκοπεÏει να το κάνει. Όσον αφοÏά τα μακÏοπÏόθεσμα οÏάματα, Îνας από τους κÏÏιους στόχους μας Îχει ήδη επιτευχθεί σε βαθμό που ποτΠδεν είχαμε φανταστεί ότι θα μποÏοÏσε να γίνει. Ο στόχος μας ήταν να εξαπλωθεί μια οÏισμÎνη αντίληψη για την άμεση δημοκÏατία, για το πώς θα μποÏοÏσε να λειτουÏγήσει η δημοκÏατία.
Για τη διάδοση της ιδÎας, η κατάληψη του δημόσιου χώÏου ήταν Ï€Î¿Î»Ï ÎºÎ±ÏποφόÏα. Ήταν Îνας Ï„Ïόπος να ποÏμε: «Είμαστε ο λαός. Ποιος θα μποÏοÏσε να μας κÏατήσει Îξω από τον χώÏο μας;» ΥιοθÎτησαν μια Γκαντιανή στÏατηγική. Με το να είναι επιμελώς μη-βίαιη, μια ομάδα ανθÏώπων που δεν θα μποÏοÏσε να αποτελÎσει απειλή για κανÎναν, μποÏεί να αναδείξει πόσο το κÏάτος είναι Ï€Ïόθυμο να αντιδÏάσει με ακÏαία βία. Φυσικά, ανÎκαθεν το Ï€Ïόβλημα με την Γκαντιανή στÏατηγική ήταν ότι χÏειάζεται ο ΤÏπος να την παÏουσιάσει με αυτόν τον Ï„Ïόπο. Ένας λόγος που το κίνημα στο Σιάτλ Îγινε εξεγεÏσιακό ήταν γιατί μεγάλο μÎÏος των ανθÏώπων που συμμετείχαν ήταν ακτιβιστÎÏ‚ για τα δάση που είχαν χÏησιμοποιήσει στο παÏελθόν αποκλειστικά ΓκαντιανÎÏ‚ τακτικÎÏ‚ – κάθισμα σε δÎντÏα, δημιουÏγία “αλυσίδωνâ€Î³Î¹Î± να σταματήσει η καταστÏοφή των αÏχÎγονων δασών, κλπ. Η αντίδÏαση της αστυνομίας ήταν να χÏησιμοποιήσει οπλοποιημÎνες μεθόδους βασανιστηÏίων. Έτσι, αυτοί οι ακτιβιστÎÏ‚ κατάλαβαν ότι οι ΓκαντιανÎÏ‚ τακτικÎÏ‚ δεν ήταν πλÎον αποτελεσματικÎÏ‚: επÏεπε να δοκιμάσουν κάτι άλλο. ΤώÏα όμως, αναπάντεχα, η Γκαντιανή Ï€ÏοσÎγγιση ήταν σχετικά επιτυχής. ΥπήÏξε αυτή η Ï€Ïοοπτική, και είναι ενδιαφÎÏον να αναÏωτηθοÏμε: “Γιατί;â€
RW: Ένα από τα σκεπτικά του Occupy Liberty Plaza ήταν ότι οι συμμετÎχοντÎÏ‚ του δοÏλευαν μαζί για να δημιουÏγήσουν Îνα μικÏής κλίμακας μοντÎλο ανταποκÏινόμενο στο πως μια χειÏαφετημÎνη κοινωνία του μÎλλοντος θα μποÏοÏσε να μοιάζει. Αυτή η συλλογιστική Ï€ÏοϋποθÎτει μια Ï€Î¿Î»Ï ÏƒÏ„ÎµÎ½Î® σχÎση Î¼ÎµÏ„Î±Î¾Ï Ï„Î·Ï‚ ηθικής (changing oneself) και πολιτικής (changing the world). Ωστόσο, δεν είναι δÏσκολο να δοÏμε ότι οι πεÏισσότεÏες από τις υπηÏεσίες που παÏÎχονται στο Liberty Plaza ήταν και εξακολουθοÏν να είναι εξαÏτημÎνες από τη χÏηματοδότηση που Îλαβαν από δωÏεÎÏ‚, η οποία με τη σειÏά τους Ï€Ïοήλθαν από την κοινωνία της συνδιαλλαγής: τον καπιταλισμό. Από τη στιγμή που τα μÎσα για την Ï€ÏοσφοÏά αυτών των υπηÏεσιών μποÏοÏν να θεωÏηθοÏν ως παÏασιτικά από την καπιταλιστική ολότητα, μήπως το γεγονός αυτό πεÏιπλÎκει ή θÎτει σε κίνδυνο καθ΄οιονδήποτε Ï„Ïόπο τη νομιμότητα αυτών των φεÏόμενων ως Ï€Ïοεικονιστικών κοινοτήτων;
DG: Îομίζω ότι η «καπιταλιστική ολότητα» υπάÏχει μόνο στη φαντασία μας. Δεν νομίζω ότι υπάÏχει μια καπιταλιστική ολότητα. Îομίζω ότι υπάÏχει κεφάλαιο, το οποίο είναι εξαιÏετικά ισχυÏÏŒ, και αντιπÏοσωπεÏει μια οÏισμÎνη λογική που είναι στην Ï€Ïαγματικότητα παÏασιτική για πάÏα πολλÎÏ‚ άλλες κοινωνικÎÏ‚ σχÎσεις, χωÏίς τις οποίες δεν θα μποÏοÏσε να υπάÏξει. Îομίζω ότι ο ΜαÏξ δεν είχε κατασταλάξει πάνω σε αυτό το θÎμα ο ίδιος. ΥποστήÏιξε, φυσικά, την ΠαÏισινή ΚομμοÏνα. ΙσχυÏίστηκε ότι ήταν ο κομμουνισμός στην Ï€Ïάξη. Έτσι, ο ΜαÏξ δεν ήταν ενάντια σε όλες τις πειÏαματικÎÏ‚, Ï€ÏοεικονιστικÎÏ‚ μοÏφÎÏ‚. Εκείνος είχε πει ότι η αυτο-οÏγάνωση της εÏγατικής τάξης ήταν «κομμουνισμός εν κινήσει». Κάποιος θα μποÏοÏσε να θÎσει το επιχείÏημα, αν θÎλετε να πάÏουμε τις καλÏτεÏες πτυχÎÏ‚ του ΜαÏξ (αν και νομίζω ότι ήταν βαθιά αμφίθυμος πάνω στο θÎμα αυτό, στην Ï€Ïαγματικότητα), ότι αποδÎχθηκε την ιδÎα ότι οÏισμÎνες μοÏφÎÏ‚ αντίστασης θα μποÏοÏσαν να διαδÏαματίζονται Ï€Ïοεικονιστικά. Από την άλλη πλευÏά, είναι βÎβαιο ότι είχε βαθιÎÏ‚ διαφωνίες με τους αναÏχικοÏÏ‚ για το θÎμα αυτό, σε ÏŒ,τι αφοÏοÏσε την Ï€Ïακτική εφαÏμογή.
Îομίζω ότι το Ï€Ïαγματικό Ï€Ïόβλημα είναι ο Εγελιανισμός του ΜαÏξ. Το στοιχείο της ολότητας στην κληÏονομιά του ΧÎγκελ είναι μάλλον ολÎθÏιο. Μία από τις εξαιÏετικά σημαντικÎÏ‚ διαφωνίες Î¼ÎµÏ„Î±Î¾Ï ÎœÏ€Î±ÎºÎ¿Ïνιν και ΜαÏξ είχε να κάνει με το Ï€ÏολεταÏιάτο, ιδιαίτεÏα των πιο Ï€ÏοχωÏημÎνων τμημάτων του, ως αναγκαίο παÏάγοντα της επανάστασης, σε σχÎση με τους αγÏότες, τους τεχνίτες, ή τους Ï€Ïόσφατα Ï€ÏολεταÏιοποιημÎνους. Το βασικό επιχείÏημα του ΜαÏξ ήταν ότι μÎσα στην καπιταλιστική ολότητα, το Ï€ÏολεταÏιάτο είναι το μόνο που αναιÏείται απολÏτως και που μποÏεί να απελευθεÏώσει τον εαυτό του μÎσα από την απόλυτη άÏνηση του συστήματος. Όλοι οι υπόλοιποι είναι Îνα είδος «μικÏοαστών». Μόλις κολλήσεις με την ιδÎα της απόλυτης άÏνησης, αυτό ανοίγει την πόÏτα σε μια σειÏά από αÏκετά επικίνδυνα συμπεÏάσματα. ΥπάÏχει ο κίνδυνος να ποÏμε ότι κάθε μοÏφή ηθικής ,ως μη σχετική πλÎον, είναι άχÏηστη. Δεν γνωÏίζεις πια τη μοÏφή της ηθικής που θα είναι λειτουÏγική σε μη αστική κοινωνία, δικαιολογώντας Îτσι πολλά Ï€Ïάγματα που Ï€Ïαγματικά δεν μποÏοÏν να δικαιολογηθοÏν.
Αυτό που Ï€Ïοσπαθώ να πω είναι πως είναι Ï€Î¿Î»Ï Ï€Î¹Î¿ λογικό να υποστηÏίζει κανείς ότι όλες οι κοινωνικÎÏ‚ και πολιτικÎÏ‚ δυνατότητες υπάÏχουν ταυτόχÏονα. Το ότι οÏισμÎνες μοÏφÎÏ‚ συνεÏγασίας στάθηκαν δυνατÎÏ‚ μόνο μÎσω της λειτουÏγίας του καπιταλισμοÏ, ότι τα καταναλωτικά αγαθά είναι καπιταλιστικά, ή οι τεχνικÎÏ‚ παÏαγωγής είναι καπιταλιστικÎÏ‚, δεν τις κάνει πιο παÏασιτικÎÏ‚ στον καπιταλισμό από το γεγονός ότι τα εÏγοστάσια μποÏοÏν να λειτουÏγήσουν χωÏίς τις κυβεÏνήσεις. Κάποια μοÏφή συνεÏγασίας και καταναλωτικών αγαθών τις καθιστά σοσιαλιστικÎÏ‚. ΥπάÏχουν πολλÎÏ‚,αντιφατικÎÏ‚ λογικÎÏ‚ ανταλλαγής, λογικÎÏ‚ δÏάσης, και λογικÎÏ‚ συνεÏγασίας που υπάÏχουν ανά πάσα στιγμή. Είναι ενσωματωμÎνες η μια στην άλλη, σε αμοιβαία αντίφαση, συνεχώς σε Îνταση. Ως αποτÎλεσμα, υπάÏχει μια βάση από την οποία μποÏεί κανείς να κάνει μια κÏιτική του καπιταλισμοÏ, ακόμη και την ίδια στιγμή που ο καπιταλισμός υπαγάγει συνεχώς όλες αυτÎÏ‚ τις εναλλακτικÎÏ‚ λÏσεις σε αυτόν. Δεν σημαίνει πως οτιδήποτε κάνουμε αντιστοιχεί σε μια λογική του καπιταλισμοÏ. ΥπάÏχουν εκείνοι που υποστηÏίζουν ότι μόνο το 30-40% των όσων κάνουμε υπόκεινται στη λογική του καπιταλισμοÏ. Ο κομμουνισμός ενυπάÏχει ήδη στις στενÎÏ‚ σχÎσεις μας σε πολλά διαφοÏετικά επίπεδα, γι ‘αυτό το ζήτημα είναι η σταδιακή επÎκτασή του, και τελικά η καταστÏοφή την εξουσίας του κεφαλαίου, παÏά αυτή η ιδÎα της απόλυτης άÏνησης που μας βυθίζει σε κάποιο μεγάλο άγνωστο.
RW: Η εκδοχή του αναÏÏ‡Î¹ÏƒÎ¼Î¿Ï Ï€Î¿Ï… αποδÎχεστε τονίζει τη σχÎση των μÎσων και των σκοπών. Έχετε γÏάψει ότι «[ο αναÏχισμός] επιμÎνει, Ï€Ïιν από οτιδήποτε άλλο, ότι τα μÎσα κάποιου Ï€ÏÎπει να είναι σÏμφωνα με τους σκοποÏÏ‚ του: δεν μποÏεί κάποιος να φÎÏει την ελευθεÏία μÎσα από αυταÏχικά μÎσα. Στην Ï€Ïαγματικότητα, όσο το δυνατόν πεÏισσότεÏο, Ï€ÏÎπει κανείς, στις σχÎσεις του με τους φίλους και τους συμμάχους του, να ενσαÏκώνει την κοινωνία που επιθυμεί να δημιουÏγήσει». [4] Φαίνεται ότι Îχετε την τάση να υιοθετείτε μια Ï€ÏοσÎγγιση για την άμεση δÏάση του Ï„Ïπου «ποικιλία στÏατηγικής» . Αν κάποιος επιμÎνει σε μια αυστηÏή ταυτότητα μÎσων και σκοπών, δεν μποÏεί μια βίαιη ποÏεία δÏάσης να παÏαβιάσει την αÏχή της επίτευξης μιας μη βίαιης κοινωνίας;
DG: Η ιδÎα της ταυτότητας των μÎσων και των σκοπών ισχÏει ιδιαίτεÏα στον Ï„Ïόπο που επαναστάτες αλληλεπιδÏοÏν ο Îνας με τον άλλον. Θα Ï€ÏÎπει να δημιουÏγήσεις τις δικÎÏ‚ σου σχÎσεις με τους συντÏόφους σου, να είσαι μια ενσάÏκωση του κόσμου θÎλεις να δημιουÏγήσεις. Î Ïοφανώς, δεν Îχεις την ελευθεÏία να κάνεις τη σχÎση σου με τους καπιταλιστÎÏ‚ ή την αστυνομία στα Ï€Ïότυπα του κόσμου θÎλεις να δημιουÏγήσεις. Στην Ï€Ïαγματικότητα, αυτό που Îχω ανακαλÏψει είναι ότι εθνογÏαφικά αυτό ÏŒÏιο Ï€ÏÎπει να διατηÏείται Ï€Î¿Î»Ï ÎºÎ±Î»Î¬. Οι άνθÏωποι συνήθιζαν να επικÏίνουν το παγκόσμιο κίνημα για την δικαιοσÏνη, επειδή χÏησιμοποιοÏνταν ÏŒÏοι όπως «κακό», αλλά Ï€Ïαγματικά αυτό που η λÎξη σήμαινε ήταν ακαθόÏιστο. ΥπάÏχουν οÏισμÎνοι θεσμοί με τους οποίους μποÏοÏμε τουλάχιστον να ασχοληθοÏμε, επειδή δεν είναι θεμελιωδώς εχθÏικοί σε αυτό που Ï€ÏοσπαθοÏμε να κάνουμε. ΥπάÏχουν άλλοι που είναι μη αναστÏÎψιμοι. Απλά δεν μποÏοÏμε να μιλήσουμε γι ‘αυτοÏÏ‚. Γι ‘αυτό αÏνηθήκαμε ν’ ασχοληθοÏμε με το WTO [Παγκόσμιος ΟÏγανισμός ΕμποÏίου]. «Κακό» σήμαινε «δεν μποÏοÏμε να επεκτείνουμε την Ï€Ïοεικονιστική λογική σε αυτοÏς». Όταν Îχουμε να κάνουμε με ανθÏώπους που είναι “μÎσα†στον κÏκλο μιας Ï€Ïοεικονιστικής Ï€Ïακτικής μας, υποθÎτεις ότι ο καθÎνας Îχει καλÎÏ‚ Ï€ÏοθÎσεις. Τους δίνεις το δικαίωμα της αμφιβολίας. ΑκÏιβώς όπως (και αυτό είναι μια άλλη αναÏχική αÏχή) δεν υπάÏχει καλÏτεÏος Ï„Ïόπος να φÏοντίσεις ώστε κάποιος να συμπεÏιφÎÏεται σαν παιδί από το να τον αντιμετωπίζεις σαν παιδί, Îτσι και ο μόνος Ï„Ïόπος για να φÏοντίσεις ώστε κάποιος να συμπεÏιφÎÏεται σαν ενήλικας είναι να τον αντιμετωπίζεις σαν ενήλικα. Έτσι, τους δίνεις το δικαίωμα της αμφιβολίας συναφώς, ως καλοπÏοαίÏετος και ειλικÏινής. Αλλά Ï€ÏÎπει να Îχεις και Îνα ÏŒÏιο. ΤώÏα, για το τι συμβαίνει σε αυτό το ÏŒÏιο είναι που γίνεται όλη η συζήτηση. Τι θα Îκανε κάποιος σε μια ελεÏθεÏη κοινωνία, εάν Îβλεπε ανθÏώπους να συμπεÏιφÎÏονται με Ï„Ïόπους που ήταν Ï„ÏομεÏά ανεÏθυνοι και καταστÏοφικοί;
RW: Ενώ η δημοκÏατική ιδεολογία που αντιπÏοσωπεÏει το κίνημα Occupy το βοήθησε σίγουÏα να γίνει λαοφιλÎÏ‚, πολλοί Îχουν παÏαπονεθεί ότι εντός του μοντÎλου συναίνεσης στη λήψη αποφάσεων, η διαδικασία τελικά φετιχοποιείται. Η όλη υπόθεση μποÏεί να οδηγήσει στην ξÎνωση, καθώς αυτοί με την μεγαλÏτεÏη αντοχή ή τον πιο άνετο χÏόνο μποÏεί να ασκήσουν σ’ Îνα Ï…Ï€ÎÏμετÏο βαθμό επιÏÏοή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Ένα άλλο αντιληπτό Ï€Ïόβλημα σχετικά με τη συναίνεση στη λήψη των αποφάσεων είναι ότι μόνο οι πιο άτολμες, αβÎβαιες ή χλιαÏÎÏ‚ Ï€Ïοτάσεις καταλήγουν να πεÏάσουν. Είτε αυτό είτε ότι μόνο αόÏιστες ανακοινώσεις ενάντια στην “απληστία†ή την “αδικία†πεÏνάνε, επειδή ακÏιβώς η Îννοια των ÏŒÏων αυτών παÏαμÎνει ακαθόÏιστη. Η δομή της συναίνεσης, το να πεÏνάνε δηλαδή Ï€Ïοτάσεις με τις οποίες οι πεÏισσότεÏοι θα συμφωνοÏσαν εκ των Ï€ÏοτÎÏων, τείνει να ευνοήσει τις πιο κοινότοπες ιδÎες, και μου φαίνεται μια εγγενώς συντηÏητική Ï€ÏοσÎγγιση. Έχουν οι κÏιτικÎÏ‚ αυτÎÏ‚ κάποια οÏθότητα σχετικά με το κίνημα του Occupy;
DG: Δεν μποÏείς να δημιουÏγήσεις μια δημοκÏατία απ’ το τίποτα, χωÏίς να υπάÏξουν αÏκετά μπεÏδÎματα. Κοινωνίες που το κάνουν αυτό εδώ και Ï€Î¿Î»Ï ÎºÎ±Î¹ÏÏŒ Îχουν βÏει τις λÏσεις σε αυτά τα Ï€Ïοβλήματα. Γι’ αυτό μου αÏÎσει να μιλώ για το παÏάδειγμα της ΜαδαγασκάÏης, όπου το κÏάτος διαλÏθηκε, αλλά δεν μποÏείς Ï€Ïαγματικά να το θÎσεις Îτσι. Οι άνθÏωποι συνÎχισαν ακÏιβώς όπως και Ï€Ïιν, διότι είχαν συνηθίσει στην λήψη αποφάσεων με βάση την συναίνεση. Το Îκαναν εδώ και χίλια χÏόνια. Αυτή τη στιγμή Îχουν μια στÏατιωτική κυβÎÏνηση. Όμως, απο άποψη λειτουÏγίας της καθημεÏινής ζωής σε μια μικÏή κοινότητα, όλα γίνονται δημοκÏατικά. Î Ïόκειται για μια αξιόλογη αντίθεση στην δικιά μας κοινωνία,φαινομενικά πιο δημοκÏατικής από άποψη των μεγαλÏτεÏων υποδομών μας. Πότε ήταν η τελευταία φοÏά που μια ομάδα είκοσι ΑμεÏικανών (εκτός του OWS) κάθισαν και πήÏαν αποφάσεις συλλογικά επί ίσοις ÏŒÏοις;
Îαι, Îχετε δίκιο: θα Îχεις μόνο ευÏείς και ενθουσιώδεις λÏσεις εάν φÎÏεις τα πάντα στη Γενική ΣυνÎλευση. Για το λόγο αυτό Îχουμε ομάδες εÏγασίας, που τους εξουσιοδοτοÏμε να εκτελοÏν ενÎÏγειες, και να τους ενθαÏÏÏνουμε να σχηματίζονται αυθόÏμητα. Αυτή είναι μια άλλη από τις βασικÎÏ‚ αÏχÎÏ‚ σχετικά με τη συναίνεση και την αποκÎντÏωση. Σε Îναν ιδανικό κόσμο, η αδυναμία στο να βÏεθεί συναίνεση σε μια μεγάλη συνÎλευση θα Ï€ÏÎπει να πείσει τους ανθÏώπους να μην φÎÏνουν Îτοιμες αποφάσεις μπÏοστά σε αυτήν, εκτός και αν είναι αναγκασμÎνοι. Αυτός είναι στην ουσία ο Ï„Ïόπος σÏμφωνα με τον οποίο ÎÏ€Ïεπε να λειτουÏγεί.
RW: Σε ποιο βαθμό θεωÏείτε ότι ο στόχος της πολιτικής θα ÎÏ€Ïεπε να είναι ελευθεÏία από την αναγκαιότητα της πολιτικής; Είναι η ηθική ακόμα δυνατή σε Îναν κόσμο που δεν Îχει αλλάξει; Ο Theodor Adorno παÏατήÏησε, στα Minima Moralia, ότι “Δεν υπάÏχει σωστή ζωή μÎσα στην ψεÏτικη.†Με άλλα λόγια, μποÏοÏμε ακόμη και μιλάμε για ηθική με την αÏιστοτελική Îννοια της ενάÏετης ζωής εντός της κυÏιαÏχίας του ψευδοÏÏ‚; Ή αυτό απαιτεί Îναν Ï€ÏότεÏο πολιτικό μετασχηματισμό;
DG: ΠιστεÏω ότι αυτό το είδος της ολοκληÏωτικής λογικής καταλήγει στο ν’ απαιτεί μια ολοκληÏωτική Ïήξη. Ίσως μετά την επανάσταση να μποÏοÏμε να φανταστοÏμε μια Ïήξη, δυνάμει της οποίας εμείς Ï„ÏŽÏα πλÎον ζοÏμε σε μια κοινωνία εντελώς διαφοÏετική, αλλά όλοι γνωÏίζουμε πως αυτό δεν Ï€Ïόκειται να συμβεί μÎσω μιας απόλυτης Ïήξης. Και αν Ï€Ïαγματικά υιοθετήσουμε αυτήν την Εγελιανή λογική, αÏχίζει να φαίνεται ότι εν Ï„Îλει δεν είναι καν δυνατό. Αυτό οδηγεί σχεδόν αναγκαστικά σε βαθÏτατα Ï„Ïαγικά συμπεÏάσματα και σε μεγάλη πολιτική παθητικότητα, όπως Ï€Ïάγματι συνÎβη με την Σχολή της ΦÏανκφοÏÏτης. Δεν νομίζω ότι η πολιτική μποÏεί να εξαλειφθεί. Και όπως ακÏιβώς δεν μποÏεί να επιτευχθεί η Ï„Îλεια ζωή, η διαδικασία που στοχεÏει σε αυτήν είναι η καλή ζωή.
ΠιστεÏω ότι από άποψη ηθικής, αυτό είναι το ζήτημα. Δεν μποÏÏŽ να φανταστώ Îναν κόσμο στο οποίο εμείς δεν είμαστε επαναστάτες, δεν επαναστατικοποιοÏμε τις σχÎσεις Î¼ÎµÏ„Î±Î¾Ï Î¼Î±Ï‚ και δεν επαναστατικοποιοÏμε την κατανόησή μας για το τί είναι δυνατό. Αυτό δεν σημαίνει ότι — ίσως κάποια μÎÏα σÏντομα, ας ελπίσουμε — δεν θα πετÏχουμε κάποια μÎÏα Îναν κόσμο όπου τα Ï€Ïοβλήματα που υπάÏχουν σήμεÏα θα είναι ιστοÏίες με τις οποίες θα Ï„Ïομάζουμε τα μικÏά παιδιά. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι κάποια στιγμή θα ξεπεÏάσουμε την ανάγκη να επαναστατικοποιοÏμε τους εαυτοÏÏ‚ μας. Και η διαδικασία με την οποία συμβαίνει αυτό είναι η καλή ζωή.
RW: Τελικά είναι το ίδιο το κίνημα ο σκοπός; Θα ÎÏ€Ïεπε αυτή η διαδικασία να γίνει αυτοσκοπός;
DG: Θα Ï€ÏÎπει να γίνει. Εννοώ, τι άλλο υπάÏχει στη ζωή;
_________________________________________
1. David Graeber, “The Shock of Victory,†in Revolutions in Reverse: Essays on Politics, Violence, Art, and Imagination (New York: Minor Compositions, 2010), 17.
2. Karl Marx, The Class Struggles in France, 1848-1850, in Collected Works, Volume 10: 1849–1851 (New York: International Publishers, 1977), 70. Available online at Marxist.org
3. See Platypus’ discussion at the 2009 Left Forum: Dialectics of Defeat: Toward a Theory of Historical Regression. Available online at Platypus Dialectics of DefeatÂ
4. David Graeber, Fragments of an Anarchist Anthropology (Chicago: Prickly Paradigm Press, 2004), 7.